۱۳۸۹ خرداد ۹, یکشنبه

ام.اس، بيماري هزار و يک چهره؛ به اميد روزي که همه بيماران ام.اس را درک کنند

به گزارش خبرنگار ايرنا، پنجشنبه گذشته روجهاني بيماران ام .اس بود که آمارهاي رسمي حکايت از ابتلاي بيش از 40 هزار ايراني به ام.اس و البته کاهش سن ابتلا به اين بيماري دارد.

هم اکنون بنا بر اعلام مسوولان وزارت بهداشت، سن ابتلا به ام.اس تا 15 سال نيز کاهش يافته و شمار بسياري از مبتلايان به اين بيماري را افراد جوان و بين سنين 20 تا 35 سال تشکيل مي دهند.

به عقيده محققان علوم پزشکي، فراهم کردن شرايط مناسب زندگي و شغلي، تاثيرگذارترين عامل در شرايط بيماران ام.اس است و به همين منظور انجمن ام.اس ايران که حدود 17 هزار بيمار عضويت رسمي در آن دارند، شعار اصلي خود را "به اميد آنکه روزي همه بيماران ام.اس را درک کنند" گذاشته است.

**ام اس چيست؟

بيماري ام.اس (موليتپل اسکلروزيس) يکي از شايعترين بيماريهاي سيستم اعصاب مرکزي (مغز و نخاع) است. دکتر رويا ابوالفضلي نورولوژيست و فوق تخصص بيماري هاي عصبي در اين باره مي گويد: ام.اس هنگامي در بدن آغاز مي‌شود که گلبول‌هاي سفيد که نقش دفاعي در بدن دارند به ميلين که حفاظتي براي رشته‌هاي عصبي است و کمک مي‌کند که پيام‌هاي الکتريکي با سرعتي چندين برابر منتقل شوند، بجاي يک عامل بيگانه حمله مي‌کنند و هر بار که اين گلبول‌ها به رشته‌هاي اعصاب مربوط به يکي از اندام‌هاي بدن حمله کنند، آن اندام دچار مشکل مي‌شود.

وي افزود: شايد بتوان گفت دو بيمار ام.اس را نمي‌توان يافت که چگونگي شروع و ادامه بيماريشان شبيه هم باشد ولي در کل بيماري ام اس را مي‌توان به چهار دسته‌ اصلي تقسيم کرد:

1- ام اس خوش‌خيم (Benign MS) که در اين نوع فقط تعداد کمي حمله رخ مي‌دهد که اين حملات نيز معمولا با بهبودي کامل همراه است. اين نوع ام‌اس در طي زمان بدتر نمي‌شود و معمولا موجب هيچ ناتواني ماندگاري نخواهد شد.

2- نوع عود کننده و فردکش يابنده (Relapsihg Remitting MS ) که اکثر مبتلايان بيماريشان را با همين نوع آغاز مي‌کنند و به اين صورت است که در آنها هر حمله بيماري، يک دوره آرام در پي دارد که بيماران در اين مدت مشکلي ندارند، حمله‌ها نيز معمولا غير قابل پيش‌بيني‌اند.

3- نوع پيشرونده ثانويه (Secondary Progressive MS ) ، اين دسته مي‌توان ادامه نوع قبلي دانست يعني پس از چندين سال حمله‌ و آرامش بيمار به حدي مي‌رسد که بدون وجود دوره‌هاي واضحي از حمله با گذشت زمان ضعيف‌تر مي‌شود.

4- نوع پيشرونده اوليه (Primary Progressive) در اين نوع بيماري هرگز حالت‌هاي عود يا فروکش را ندارند و از همان حالت ممکن است هر زماني متوقف شود يا همچنان بدتر شود.

** علائم ام.اس

علائم بيماري ام.اس در افراد مختلف متفاوت است. دکتر ابوالفضلي تاکيد کرد: چشم‌ها نيز معمولا اولين و شايع‌ترين عضو درگير هستند، قدرت بينايي نيز معمولا در اشخاصي که درگيري چشمي داشته‌اند تا حدي کاهش مي‌يابد.

وي اظهارداشت: اندام‌هاي دست و پا نيز ممکن است دچار مشکلات حسي و حرکتي شوند مثل احساس کرختي، به خواب رفتگي يا سوزن سوزن شدن، اشکال در راه رفتن و حرکات اداري ديگر را مي‌توان نام برد.

گوش‌ها گاهي دچار مشکلاتي نظير وزوز يا کاهش شنوايي مي‌شوند. احساس نياز مکرر به دفع ادرار، بند آمدن و احتباس ادرار، بي‌اختياري در دفع ادرار و بالاخره کاهش ميل و توانايي جنسي از مشکلاتي هستند که در دستگاه ادراري - تناسلي بيماران به وجود مي‌آيند.

به گفته وي، از دست دادن تعادل هنگام راه رفتن به خصوص در تاريکي ممکن است به خاطر درگيري مخچه باشد به جزء اين موارد مي‌توان به مشکلاتي نظير تمرکز حواس و گاهي بي‌حواسي، اضطراب، افسردگي، احساس درد در ماهيچه‌ها، اشکال در سخن گفتن، اشکال در اجابت مزاج اشاره کرد.

** رشد سريع ام.اس در ايران

رييس انجمن علوم مغز و اعصاب ايران با بيان اينکه امسال تاکنون 2 هزار بيمار ام.اس به بيماران کشور اضافه شده است ، مي گويد: اين در صورتي است که از نظر تقسيم بندي جغرافيايي شيوع ام.اس در کشور ما بايد حداکثر يکصد بيمار در سال باشد که اين آمار 20 برابر کشورهاي منطقه است.

پاکدامن در مراسم روز جهاني ام اس افزود:‌ اينکه چه عاملي باعث شده است که آمار مبتلايان به ام اس در کشور ما 20 برابر ميزان منطقه‌اي باشد هنوز مشخص نيست و متأسفانه بايد گفت که بيشتر مبتلايان در سنيني هستند که بالاترين فعال فيزيکي را دارند.

وي تصريح کرد: اميدواريم زماني برسد که حداقل علت اين افزايش بيش از تصور بيماري را متوجه شويم تا شايد بتوانيم در پيشگيري موفق شويم.

رييس انجمن علوم مغز و اعصاب ايران ادامه داد:‌ ام اس بيماري ويژه کشورهاي پيشرفته است و از نظر درجه شيوع در آنجا از 100 در 100هزار هم بيشتر است و اين بيماري در کشورهاي جهان سوم خيلي نادر است.

وي گفت:‌ در کشور آمريکا بيش از 600 هزار بيمار مبتلا ام اس وجود دارد.

پاکدامن خاطرنشان کرد: ام اس بيماري پرهزينه‌اي است و وزارت بهداشت درصد بالايي از بودجه خود را براي يارانه داروي اين بيماران پرداخت مي‌کند.

وي گفت: خوشبختانه دو قلم دارو بيماري ام اس قرار است قبل از ژانويه وارد بازار دارويي کشور شود و 9 سالي است که روي اين دو دارو تحقيق مي‌شود.

به گفته وي، ام اس يک بيماري هزار چهره است و عوامل متعددي در ايجاد آن مؤثر هستند و تا با اين عوامل مبارزه نشود نمي‌توان بيماري را درمان کرد.

**چه کساني ام اس مي‌گيرند؟

هنوز چگونگي شروع ام اس دقيقا مشخص نشده است ولي امروزه دريافته‌اند که مثلا شيوع اين بيماري در مناطق مختلف دنيا با هم متفاوت است. به عنوان مثال در کشورهاي شمال اروپا و آمريکا و افرادي نيز که پوست، مو و چشم روشن دارند شيوع آن بيشتر ديده مي‌شود ولي در سياه‌پوستان و ژاپني‌ها کمياب است.

همچنين ام اس در زنان بيشتر از مردان ديده مي‌شود و شروع آن معمولا در سنين 20 تا 40 سالگي است. در مورد اثر مهاجرت به ابتلاء به ام اس ديده شده در افرادي که قبل از 15 سالگي به سرزمين ديگري مهاجرت کرده‌اند ميزان شيوع بيماري مانند ميزان شيوع آن در مردم سرزمين جديد است.

اين بيماري بيشتر در کساني بروز مي‌کند که شخصيت خاصي دارند چنين افرادي معمولا مسئوليت پذير ولي حساس هستند که هنگام بروز ناملايمات خيلي خودخوري مي‌کنند.

** استرس، عاملي در تقويت ام.اس

محققان يکي از عوامل مهم و موثر بر بيماران ام.اس را استرس مي دانند که هرچه بر ميزان آن افزوده شود، شرايط بيمار بدتر و هرچه از ميزان آن کاسته شود، بيمار شرايط بهتر را خواهد داشت.

نتايج گسترده دانشمندان نشان مي دهد که استرس و فشارهاي روحي و رواني رابطه نزديکي با بيماري ام اس دارد.

براساس نتايج گسترده‌اي از تحقيقات دانشمندان،ام اس (‎ ( MSرابطه‌اي بسيار نزديک با استرس و فشارهاي روحي و رواني دارد و افرادي که از لحاظ روحي - رواني در شرايط نامطلوب بسر مي‌برند درمعرض خطر بيشتر ابتلا به ام‌اس قرار دارند.

از جمله شرايط پراسترس وروحي رواني که مي‌تواند براي افراد مضر باشد، مي‌توان به حالاتي از جمله عصبانيت‌هاي زودرس، اضطراب‌ها و استرس‌هاي بي‌مورد و بيش از حد طبيعي ،افسردگي‌ها و ضربه‌هاي روحي شديد اشاره کرد که مي‌توانند شرايط مساعدي براي ظهور بيماري ام اس فراهم آورند.

پزشکان توصيه مي‌کنند حتي‌الامکان افراد مبتلا به ام اس (‎ (MSزندگي آرامي را داشته باشند.

هیچ نظری موجود نیست: